ایران و افغانستان در مسیر تکمیل شاهراه ترانزیتی

پروژه ساخت جاده ۱۲۰ کیلومتری ماهیرود ـ فراه به‌عنوان یک شاهراه ترانزیتی راهبُردی، نقش اساسی در کاهش ۴۰۰ کیلومتری مسیر ترانزیت کالا به افغانستان و کشورهای آسیای میانه دارد. با پیشرفت ۹۰ درصدی این پروژه، ایران و افغانستان در تلاش‌اند تا این مسیر مهم اقتصادی را به‌سرعت تکمیل کنند.خبرگزاری فارس ـ خراسان جنوبی؛ جاده‌سازی ایران در این محور فرامرزی برای کشور همسایه به دو دهه قبل برمی‌گردد یعنی اوایل انتزاع استان‌های خراسان و استقلال خراسان جنوبی و در این سال‌ها نیز موانع بسیاری از جمله مسائل امنیتی در آن‌سوی مرز، تغییر دولت کشور همسایه، کرونا و… سبب شد تا غلتک راه‌سازی این پروژه گاهی به طور کامل از کار بیفتد.اما صحبت از چه پروژه راه‌سازی فرامرزی است و چرا احداث این جاده آن قدر حائز اهمیت است که ایران برای ساخت آن پا پیش گذاشت؟صبحت از جاده فرامرزی 120 کیلومتری ماهی رود – فراه افغانستان است که اوایل دهه 80 ایران عملیات احداث این شریان ترانزیتی را در آن‌سوی مرز آغاز کرد. 60 کیلومتر از این جاده فراملی تا سال‌های انتهایی دهه 80 به اتمام رسید و پس از آن مسائل و مشکلاتی امنیتی در آن‌سوی مرز سبب تعطیلی این پروژه راه‌سازی ایران شد.سال 96، 60 کیلومتر باقی‌مانده این مسیر آغاز شد که البته در این سال‌ها نیز به‌واسطه مسائلی چون درگیری‌های دولت افغانستان و کرونا مدت کوتاهی عملیات احداث این پروژه معطل ماند.لازم به یادآوری است که 60 کیلومتر احداث شده طی دهه 80 نیز به دلیل ترددهای بسیار و همچنین اضافه‌بار فراوانی که این جاده متحمل شده روکش آن به‌کلی از بین رفته و نیاز به روکش و آسفالت مجدد دارد.شاهراه حلقوی اما در پاسخ به چرایی دوم اجرای این پروژه فرامرزی ترانزیتی آن طور که کارشناسان حوزه راه و شهرسازی خراسان جنوبی می‌گویند: با تکمیل این محور ضمن اتصال استان‌های جنوبی و شرقی کشور به شاهراه حلقوی در کشور افغانستان طول ترانزیت در مسیر این کشور از بندرعباس و بندر چابهار به افغانستان و کشورهای آسیای میانه بیش از 400 کیلومتر کاهش می‌یابد.بعلاوه این امر سبب اقتصادی کردن ترانزیت کالا از مسیر ایران در میدان رقابت با کشورهای همسایه می‌شود و رونق اقتصادی منطقه و تقویت امنیت مرز و ثبات جمعیت در نوار مرزی شرق کشور را به ارمغان می‌آورد. نکته حائز اهمیت دیگر این است که حدود دو سوم جمعیت افغانستان در محدوده شاهراه حلقوی در این کشور سکونت دارند.از همه اینها که بگذریم 431 کیلومتر مرز مشترک خراسان جنوبی با افغانستان فرصت مغتنمی برای خروج کالا، خدمات و مسافر از این استان به کشور همسایه و بالعکس به‌حساب می‌آید و دیگر این که اکنون معبر ماهیرود تنها گذر رسمی و مورد پذیرش افغانستان است.بازدید میدانی اهمیت فوق‌العاده این گلوگاه تجاری خارجی خراسان جنوبی و پروژه راه‌سازی ایران در افغانستان سبب شد تا 24 بهمن‌ماه جاری سفیر ایران در کابل با همراهی سرکنسول جمهوری اسلامی ایران در هرات در رأس هیئتی قبل از ورود به خراسان جنوبی از روند احداث جاده ماهیرود – فراه بازدید کنند و پس از آن با ورود به خراسان جنوبی در مرز ماهیرود به بررسی قابلیت‌های تنها گذرگاه تجاری مورد اقبال افغانستانی‌ها در استان بپردازند.همچنین 25 بهمن‌ماه نیز نشست بررسی فرصت‌ها و زمینه‌های توسعه روابط اقتصادی و تجاری خراسان جنوبی با افغانستان با حضور این هیئت برگزار شود.آن چه در این نشست نیز در رأس برنامه‌های این هیئت دیپلماتیک قرار داشت تأمین منابع و موانع پیشروی پروژه راه‌سازی فرامرزی خراسان جنوبی بود.ارتباطات زمینی علیرضا بیدگلی، سفیر جمهوری اسلامی ایران در کابل نیز در پایان این نشست در جمع خبرنگاران گفت: در سفر به خراسان جنوبی موضوع همکاری‌های اقتصادی این استان با کشور افغانستان مورد بررسی قرار گرفت که مهم‌ترین موضوع نیز به ایجاد ارتباطات زمینی و ساخت راه برمی‌گشت.وی با اشاره به تلاش‌های گسترده‌ای که در خراسان جنوبی برای احداث جاده ماهیرود – فراه در حال انجام است تصریح کرد: ساخت 85 درصد این مسیر 120 کیلومتر آماده است و تلاش بر این است که احداث جاده ماهی رود – فراه با همکاری استان و کشور هرچه زودتر به اتمام برسد.سید محمدرضا هاشمی، استاندار خراسان جنوبی نیز با تأکید بر اهمیت جاده ماهیرود- فراه، از تشکیل کمیته‌ای برای بررسی این موضوع خبر داد و خواستار نگاه ویژه وزارت امور خارجه برای تکمیل سریع این جاده شد. تثبیت جایگاه مرزیآن طور که میرمحمد مودی، مدیرکل راه و شهرسازی خراسان جنوبی در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در مورد این پروژه اظهار داشت: راهی در افغانستان وجود دارد که به‌صورت یک شاهراه حلقوی در حوزه افغانستان عمل می‌کند و دو سوم جمعیت این کشور که شامل مردم مزارشریف، هرات، قندهار و کابل می‌شود، از این شبکه استفاده می‌کنند. به گفته وی این شبکه جاده‌ای به توسعه ترانزیت کمک کرده و همچنین جایگاه مرزی ماهیرود را در افغانستان تثبیت می‌کند.وی ادامه داد: فاصله این محور از مرز ماهیرود تا فراه افغانستان حدود ۱۲۰ کیلومتر است که از این مقدار، ۶۰ کیلومتر آن درگذشته تکمیل شده است.مدیرکل راه و شهرسازی خراسان جنوبی به تخریب روسازی 60 کیلومتر آسفالت شده به دلیل بار اضافی و ترددهای بسیاری که در این محور مرز انجام می‌شود اشاره کرد و گفت: تلاش می‌کنیم با هماهنگی با کشور افغانستان، بخش‌های تخریب شده را ترمیم کرده و ۶۰ کیلومتر باقی‌مانده را تکمیل کنیم. پیشرفت 90 درصدیمودی پیشرفت فیزیکی پروژه تاکنون حدود 90 درصد اعلام کرد و یادآور شد: پیمانکاران بومی افغان را در پروژه به کار گرفته‌ایم و همکاری‌های گسترده‌ای پیمانکاران محلی با افغانستانی‌ها دارند.به گفته وی پیمانکاران خراسان جنوبی به‌عنوان پیمانکار دوم در این پروژه مشارکت دارند و طبق تعهداتی که به کشور افغانستان داریم، از حداکثر ظرفیت نیروی انسانی بومی افغان استفاده می‌کنیم.ین مقام مسئول با بیان این که عمدتاً زیرسازی پروژه تکمیل شده است، افزود: از ۶۰ کیلومتر باقی‌مانده، نیز توانسته‌ایم حدود ۲۰ کیلومتر را آسفالت کنیم. مودی متذکر شد: هدف ما این است که درصورتی‌که منابع مالی کافی فراهم شود، بتوانیم طی یک سال آینده کل محور را تکمیل کرده و بهره‌برداری از آن را آغاز کنیم. وی با اشاره مزایای عملیاتی‌شدن این پروژه تصریح کرد: هدف اصلی ما از این پروژه، تکمیل اتصال معابر مرزی و شبکه بزرگراهی کشور است.