گروه اقتصادی:جدیدترین داده‌ها نشان می‌دهد که رشد ماهانه هزینه حداقل سبد خوراکی در بهمن 6.8 درصد بوده که بالاترین سطح از ابتدای تیر سال جاری به شمار می‌رود.به گزارش اکوایران، تغییرات قیمت سبد غذایی مطلوب ایرانیان نسبت به ماه قبل می‌تواند به‌عنوان شاخصی برای سنجش تورم ماهانه محسوب شود. این موضوع از آن جهت اهمیت دارد که در محاسبه هزینه این سبد، از میانگین قیمت اقلام خوراکی منتخب در مناطق شهری استفاده شده و مرکز آمار نیز از این داده‌ها برای تعیین نرخ تورم بهره می‌برد.روند تغییرات قیمت سبد غذایی در سال‌های اخیر
بررسی داده‌های آماری نشان می‌دهد که طی سال‌های گذشته، کاهش قیمت سبد غذایی تنها در موارد محدودی رخ داده است. به‌طور مشخص، در سال‌های ۱۳۹۶ و ۱۳۹۸ برای چند ماه، قیمت این سبد نسبت به ماه قبل کاهش یافت. در سایر سال‌ها، این روند تنها در برخی ماه‌ها و به شکلی محدود مشاهده شده است.در سال ۱۳۹۶، کاهش متوالی قیمت این سبد غذایی را می‌توان به شرایط نسبتاً مطلوب اقتصادی در آن دوره نسبت داد. در سال‌های ۱۳۹۵ و ۱۳۹۶، نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه کشور به مدت بیش از دو سال تک‌رقمی باقی ماند، در حالی که پیش از آن، این نرخ بیش از ۴۰ درصد بود. افزون بر این، فضای مثبت ناشی از توافق برجام، تأثیر مستقیمی بر انتظارات اقتصادی گذاشت. این عوامل منجر به کاهش نسبی قیمت سبد غذایی شد؛ به‌عنوان مثال، در مهر ۱۳۹۶، این سبد با کاهش ۱.۲ درصدی همراه بود.
اما در سال ۱۳۹۷، به‌دنبال خروج ایالات متحده از برجام، روند افزایشی قیمت این سبد مجدداً آغاز شد. برخی کارشناسان اقتصادی بر این باورند که جهش‌های ارزی ناشی از بازگشت تحریم‌ها، عامل اصلی این افزایش قیمت بوده است. این روند در مرداد ۱۳۹۷ به اوج خود رسید و قیمت سبد غذایی نسبت به تیر همان سال، ۱۴.۸ درصد رشد کرد.
شدیدترین جهش قیمتی این سبد اما در سال‌های ۱۳۹۹ و ۱۴۰۱ ثبت شد. در فروردین ۱۳۹۹، هزینه تأمین حداقل نیازهای خوراکی هر فرد در کشور، نسبت به اسفند سال قبل، ۲۱.۹ درصد افزایش یافت. تحلیل‌های اقتصادی نشان می‌دهد که شیوع ویروس کرونا و اختلال در فرآیند تولید و توزیع مواد غذایی، از مهم‌ترین دلایل این افزایش قیمت بوده‌اند. علاوه بر این، در خرداد ۱۴۰۱، اجرای سیاست حذف ارز ترجیحی موجب رشد ۳۱.۸ درصدی هزینه این سبد شد. با این حال، روند نزولی قیمت در ماه‌های بعد نشان داد که این افزایش عمدتاً به‌دلیل اصلاحات اقتصادی بوده و تأثیرات ماندگاری بر جای نگذاشته است. دولت نیز در این مقطع با پرداخت یارانه‌های ۳۰۰ و ۴۰۰ هزار تومانی تلاش کرد تا اثرات این افزایش قیمت را تعدیل کند.
وضعیت فعلی سبد غذایی و جایگاه آن در شاخص‌های تورمی
ایده طراحی سبد غذایی مطلوب ایرانیان، برگرفته از پژوهش‌های انستیتو تغذیه ایران و برخی نهادهای مرتبط است. در این پژوهش‌ها، ترکیب بهینه‌ای از مواد غذایی اصلی برای حفظ سلامت هر فرد پیشنهاد شده است. در همین راستا، اکوایران با استفاده از دسته‌بندی‌های تغذیه‌ای و جدول اقلام خوراکی منتخب مرکز آمار، جزئیات این سبد را تدوین کرده است. به‌عنوان نمونه، در گروه لبنیات، اقلامی مانند «ماست»، «کره»، «پنیر» و «شیر» لحاظ شده‌اند و برای حبوبات و میوه‌ها نیز معادل‌های دقیق‌تری انتخاب شده است. در انتخاب این اقلام، تلاش شده است تا حداقلی‌ترین الگوی غذایی که با فرهنگ مصرفی کشور سازگار است، لحاظ شود.
بر اساس داده‌های موجود، هزینه تأمین این سبد برای هر فرد در آذرماه امسال به ۲ میلیون و ۵۸۹ هزار و ۶۳۹ تومان رسیده که نسبت به آبان‌ماه ۲.۲ درصد و در مقایسه با آذر سال گذشته، ۳۰.۲ درصد رشد داشته است. در دی ماه رشد ماهانه هزینه این سبد 2.9 درصد بوده است.جدیدترین داده‌ها نشان می‌دهد که رشد ماهانه این هزینه در بهمن 6.8 درصد بوده، نرخی که بالاترین سطح از تیر 1403 تا کنون بوده است. این رشد برابر با تورم کل کالاهای خوراکی در کل کشور و کمتر از تورم کل سبد مصرف خانوار در این ماه بوده است. همین مسئله نشان می‌دهد که تورم ماهانه بهمن ماه بیشتر متاثر از رشد قیمت اقلام خوراکی بوده است.
