در سال‌های اخیر یکی از موانع بخش تولید محدودیت تامین انرژی بوده که نیاز به یک برنامه‌ریزی بلند مدت دارد. بنابراین حالا با فرا رسیدن فصل سرما به نظر می‌رسد بررسی مشکلات بخش تولید در بحث تامین انرژی و ارائه راهکارهایی در این حوزه ضروری باشد.
خبرگزاری فارس- تبریز: با وجود داشتن منابع غنی گاز طبیعی و رتبه بالا در تولید و عرضه گاز، ایران همچنان با مشکلاتی در تأمین و توزیع گاز روبه‌رو است؛ این ناترازی به‌دلایل مختلفی همچون مصرف بالای خانگی و صنعتی، زیرساخت‌ها و سرمایه‌گذاری ناکافی در توسعه میادین گازی و نوسازی تجهیزات تولید و انتقال گاز ایجاد شده است.در گستره پهناور کشورمان، گاز طبیعی به عنوان اصلی‌ترین منبع انرژی، با سهمی چشمگیر ۷۰ درصد از سبد سوخت، جایگاهی بی‌همتا و انکارناپذیری را به خود اختصاص داده است. با این حال، به‌رغم اینکه ایران دارای دومین ذخایر متعارف گاز در جهان است، مشکلات ناترازی گاز همچنان بر این بخش سایه افکنده و مانع از بهره‌برداری کامل از این منبع ارزشمند شده است؛ در حالی که گاز طبیعی می‌توانست به ثروتی بیکران و فرصت‌های نامحدود بدل گردد، اما اکنون به مشکلی بزرگ تبدیل شده که نیازمند تدبیری اساسی و توجه ویژه است.گفته می‌شود میزان ناترازی گاز در زمستان امسال بین ۲۵۰ تا ۳۰۰ میلیون مترمکعب پیش‌بینی، همین موضوع سبب شده محسن پاک نژاد، وزیر نفت دولت چهاردهم در روز معارفه خود اعلام کند یکی از چالش‌های اصلی کشور هم‌اکنون تشدید سالانه ناترازی گاز و بنزین است، بنابراین چنانچه در زمینه افزایش تولید گاز و فراورده‌های نفتی با توجه به رشد مصرف دست روی دست بگذاریم، کشور دچار مشکلات زیادی خواهد شد. براساس آنچه از آمارها پیداست از سال ۱۳۹۰ تا ۱۴۰۱، میزان مصرف گاز به‌طور میانگین سالانه ۸/۴درصد افزایش یافته؛ در مقابل، متوسط رشد تولید گاز در همین دوره، تنها ۸/۳درصد در سال بوده که این اختلاف یک درصدی در نرخ رشد تولید و مصرف، به‌ناترازی روزانه ۲۰۰ میلیون مترمکعبی گاز دامن زده است.
چالش تأمین گاز در فصول سرد برای واحدهای تولیدی
در سال‌های اخیر یکی از موانع بخش تولید محدودیت تامین انرژی بوده که نیاز به یک برنامه‌ریزی بلند مدت دارد. بنابراین حالا با فرا رسیدن فصل سرما به نظر می‌رسد بررسی مشکلات بخش تولید در بحث تامین انرژی و ارائه راهکارهایی در این حوزه ضروری باشد.یونس اکبرپور پایدار، رئیس کمیسیون صنایع، انرژی و احداث اتاق بازرگانی تبریز، ضمن قدردانی از عملکرد اداره کل گاز استان، اظهار داشت: سال گذشته واحدهای تولیدی استان کمترین فشار را از بابت تأمین منابع گازی متحمل شدند و این امر به دلیل مدیریت صحیح این اداره کل بوده است.وی به محدودیت‌های تامین گاز پس از مهر ماه اشاره کرد و گفت: با ورود به فصل سرما، با کمبود منابع گاز مواجه می‌شویم و این مشکل به‌ویژه واحدهای فولادی و ریخته‌گری را به شدت تحت تأثیر قرار می‌دهد.پایدار همچنین به سختی تهیه سوخت دوم مانند گازوئیل اشاره کرد و افزود: در صورت نبود گاز یا گازوئیل، مجبور به استفاده از مازوت در واحدهای تولیدی خواهیم شد. این امر علاوه بر آلایندگی زیاد، باعث برخورد اداره کل محیط زیست با واحدهای تولیدی می‌شود.رئیس کمیسیون صنایع، انرژی و احداث اتاق بازرگانی تبریز تأکید کرد: واقعیت این است که منابع گاز محدود است و مصرف روز به روز بیشتر می‌شود. ما در تلاش هستیم راهکارهایی برای مدیریت مصرف انرژی به کار بگیریم. یکی از این راهکارها ترویج فرهنگ استفاده از بخاری‌های هرمتیک است که مصرف کمتری دارند و می‌توانند به کاهش مصرف گاز کمک کنند.اکبرپور تأکید کرد که مدیریت صحیح مصرف انرژی و توجه به راهکارهای جایگزین می‌تواند به بهبود شرایط و کاهش مشکلات تأمین سوخت در فصول سرد سال کمک کند.
محدودیت‌های حامل های انرژی (برق و گاز) باید به صورت شفاف اعمال شود
امید اسمعیل ظفر، رئیس کمیسیون معادن و فلزات اتاق تبریز با اشاره به مشکلات قطعی برق اظهار کرد: قطعی برق طی سال‌های اخیر باعث شد که واحدهای تولیدی، به‌ویژه واحدهای فلزی و معدنی، چندین ماه عملاً تعطیل شوند. حال که در آستانه فصول سرد سال هستیم، محدودیت گاز نیز فعالیت ما را مختل خواهد کرد. اگر راهکاری برای این مشکل در نظر گرفته نشود، واحدهای فولادی عملاً تعطیل خواهند شد. بحث محدودیت‌های حامل های انرژی (برق و گاز) باید به صورت شفاف اعمال شود و برنامه محدودیت برق مجموعه‌ها در سایت ادارات مربوطه درج شود تا قابل رویت برای همگان باشد.
مصرف گاز کشور خیلی بیشتر از تولید آن است
خسرو آریان‌پور؛ مدیر بهره‌برداری شرکت گاز استان آذربایجان‌شرقی در خصوص برنامه‌های این شرکت در مواجهه با ناترازی گاز گفت: ما تمام سعی خود را کردهایم تا آسیبی به بخش صنعت استان وارد نشود و در اعمال محدودیت های بخش صنعت به هیچ عنوان تبعیض قائل نشده ایم.وی گفت: متاسفانه امسال نیز وضعیت خوبی در خصوص گاز نخواهیم داشت و مصرف گاز کشور خیلی بیشتر از تولید آن است، بنابراین از بخش صنعت می‌خواهیم به فکر سوخت دوم خود باشند تا بتوانیم بالانس مصرف گاز را داشته باشیم، در غیر این صورت نخواهیم توانست میزان مصرف مشترکان گاز را تامین کرده و انتقال دهیم. از واحدها می‌خواهیم بهینه‌سازی موتورخانه‌ها حتماً لحاظ شود. کارخانه‌های سه شیفته، تعداد شیفت‌های خود را کاهش دهند تا مانع از تعطیلی کارخانه شود. ما نیز در کنار شما هستیم تا مانع از تعطیلی واحدها شویم.***سهم کمتر مردم در مقابل مصرف بالای صنایع بزرگبرخلاف باور عمومی که مصرف عمده گاز را به بخش خانگی نسبت می‌دهد، واقعیت تصویر متفاوتی را به نمایش می‌گذارد. بر اساس آمارها، ۷۰ درصد از مردم تنها کمتر از ۱۰ درصد از کل مصرف گاز کشور را به خود اختصاص می‌دهند. در مقابل، ۷۰۰ شرکت بزرگ صنعتی به تنهایی مسئول مصرف ۵۴ درصد از کل گاز کشور هستند.طبق گزارش‌های اخیر، صنایع فلزات اساسی، محصولات شیمیایی، عرضه برق، گاز، بخار و آب گرم، فرآورده‌های نفتی، کک و سوخت هسته‌ای، به تنهایی ۹۲ درصد از کل گاز اختصاص یافته به صنایع بورسی را مصرف کرده‌اند.این بخش‌ها با مصرف بالا، سهم عمده‌ای از منابع گازی کشور را به خود اختصاص داده و به‌ویژه در صنایع فلزی، مانند آهن و فولاد و سرب و روی، شاهد مصرف بالای انرژی و نادیده گرفتن معیارهای بهینه‌سازی هستیم.
هدررفت گاز معادل ۷۲۱ میلیون بشکه نفت
مصرف بیش از حد انرژی در این صنایع نه‌تنها موجب افزایش هزینه‌های تولید و کاهش سودآوری می‌شود، بلکه سهم قابل توجهی از منابع گازی کشور را به هدر می‌دهد؛ در نتیجه، بهینه‌سازی مصرف انرژی در این بخش‌ها و اجرای استانداردهای بهینه‌سازی می‌تواند تأثیرات چشمگیری بر کاهش اتلاف منابع گازی و بهبود بهره‌وری اقتصادی داشته باشد.***هدررفت گاز معادل ۷۲۱ میلیون بشکه نفتبا توجه به گزارش ستاد راهبری تحول دولت، میزان هدررفت گاز پیش از رسیدن به مصرف‌کنندگان نهایی به اندازه ۷۲۱ میلیون بشکه نفت در سال تخمین زده شده است که به معنای اتلاف روزانه بیش از ۳۰۰ میلیون مترمکعب گاز در طول زنجیره تأمین است. این مقادیر نشان‌دهنده مشکلات قابل توجهی در فرایندهای تولید و توزیع گاز است که موجب افزایش هزینه‌ها و کاهش کارایی در بهره‌برداری از منابع انرژی می‌شود.اگر دولت به بهینه‌سازی فرایندهای تولید و توزیع بپردازد، می‌تواند به طور قابل توجهی ناترازی فعلی مصرف گاز، که بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلیون مترمکعب در روز برآورد می‌شود، را کاهش دهد.بهبود زیرساخت‌های انتقال و کاهش تلفات در شبکه گازرسانی نه‌تنها می‌تواند به افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه‌های انرژی کمک کند، بلکه موجب بهبود امنیت انرژی و کاهش تأثیرات زیست‌محیطی نیز خواهد شد. به این ترتیب، اتخاذ اقدامات مؤثر برای کاهش هدررفت گاز و بهینه‌سازی مدیریت منابع، نقش حیاتی در بهبود وضعیت اقتصادی و تأمین انرژی پایدار کشور دارد.
