معاون مدیرکل طرح و برنامه سازمان زمینشناسی و اکتشافاتمعدنی کشور با تاکید بر اینکه دریاچه ارومیه از حالت دریاچه خارج و به پلایای طبیعی تبدیل شده است، گفت: از دیگر تبعات خشک شدن دریاچه ارومیه ایجاد گرد و غبار است که از پهنههای گلی و نمکی دریاچه ارومیه بلند میشود و شهرهای تبریز و ارومیه و دیگر شهرهای اطراف دریاچه را تحتتاثیر قرار میدهد.
درویشیخاتون با بیان اینکه نرخ رسوبگذاری املاح در بستر دریاچه ارومیه حدود ۴۶۶ برابر افزایش یافته است، خاطر نشان کرد: میزان ضخامت نمک در بخش شمالی دریاچه به حدود ۳ متر رسیده و در بخش جنوبی این میزان کمتر است.
به گفته وی، این مطالعات نشان میدهد که دریاچه ارومیه از آن حالت ثابت و ایستایی اصلی خود که تراز ۱۲۷۴ بوده، پایینتر آمده و از حالت دریاچههای فوق اشباع به پلایای فصلی تبدیل شده که در دورهها و فصول مختلف تغییرات زیادی دارد و نرخ رسوبگذاری در فصول مختلف در حال تغییر است.
معاون مدیرکل طرح و برنامه سازمان زمینشناسی و اکتشافاتمعدنی کشور، خاطرنشان کرد: این باعث میشود که بخش بزرگی از پهنه گلی نمکی دریاچه ارومیه را به عنوان دریاچه از دست دادهایم که این امر میتواند منشأ گرد و غبار برای شهرهای اطراف باشد.
درویشی خاتون، درباره تبعات انسانی تغییرات روی داده در دریاچه ارومیه برای منطقه و کل کشور، گفت: بزرگترین تاثیر دریاچه ارومیه وقتی در حالت طبیعی و در تراز ۱۲۷۴ به عنوان تراز اکولوژیک داشتیم، این بود که اقلیم منطقه را تحتتاثیر قرار میداد و این در حالی است که این پهنه آبی را متأسفانه دیگر نداریم.
وی ادامه داد: در حال حاضر شرایط اقلیمی تغییر کرده و میزان تغییرات دما در منطقه زیاد شده و آبهای سطحی و زیرزمینی در این منطقه افت کرده که بخش زیادی از آن به خاطر نبود مدیریت منابع آب است.
درویشی خاتون گفت: از دیگر تبعات خشک شدن دریاچه ارومیه ایجاد گرد و غبار است که از پهنههای گلی و نمکی دریاچه ارومیه بلند میشود و شهرهای تبریز و ارومیه و دیگر شهرهای اطراف دریاچه را تحتتاثیر قرار میدهد.
معاون مدیرکل طرح و برنامه سازمان زمینشناسی و اکتشافاتمعدنی کشور با بیان اینکه این سازمان با استفاده از ۹۰ مغزه رسوبشناسی به بررسی و مطالعه دریاچه ارومیه پرداخته است، یادآور شد: بخش زیادی از این مغزههای رسوبی توسط سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی کشور و بخشی توسط وزارت نیرو و دانشگاه زوریخ آلمان برداشت شده و در این راستا مطالعات گستردهای در زمینه تغییرات اقلیمی، مطالعات ژئوشیمی رسوبی، میزان فراوانی پلیتهای آرتمیا، بررسی املاح اقتصادی دریاچه ارومیه، زمینشناسی دریایی و … انجام شده و در اختیار عموم قرار گرفته است.
بررسی تغییر اقلیم در همکاری با پژوهشگاه اقیانوس شناسی
دکتر رضا شهبازی، مدیرکل دفتر مخاطرات زمینشناسی و مهندسی سازمان زمینشناسی و اکتشافاتمعدنی کشور و رئیس انجمن کواترنری نیز در این نشست، گفت: این نشست به طور مشترک میان سازمان زمینشناسی و پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو به منظور ترویج دانش زمینشناسی کواترنری، تغییرات آب و هوایی و تاثیر آن بر روی سازوکارهای زمینی و چرخههای طبیعی و چرخه آب میپردازد و این راهکار را به ما نشان میدهد که چگونه میتوان برای برنامهریزیهای آینده در برنامههای آمایش سرزمین و موارد مشابه از جمله کاهش تاثیرپذیری از مخاطرات طبیعی و سازگار شدن با محیط اقدام کرد.
وی با بیان اینکه در نظر داریم علوم کاربردی علم زمین از جمله زمینشناسی کوترنری را در جامعه ترویج دهیم، گفت: موضوع تغییرات اقلیم در دیرینه زمین و در دوره کواترنری هم وجود داشته که با روشهای خاص زمینشناسی کواترنری بررسی شده و به ما کمک میکند تا چگونگی مواجهه با موضوعات تغییر اقلیم در زمان حال و آینده را بررسی کنیم.
رئیس انجمن کواترنری ایران، درباره نقش سازمان زمینشناسی و اکتشافاتمعدنی کشور در مطالعه مخاطرات طبیعی در جامعه، گفت: این سازمان متولی مطالعات علوم زمین در کشور و موضوعات مرتبط با مخاطرات زمینشناختی، آب، مسائل محیط زیست، تغییرات اقلیم، زمینشناسی مهندسیو … که در زندگی روزمره مردم استفاده میشود، است.
شهبازی با اشاره به اینکه مطالعات انجام شده توسط این سازمان در قالب گزارشها و نقشههای قابل استناد منتشر میشود، اظهار کرد: مطالعات سازمان زمینشناسی و اکتشافاتمعدنی کشور پس از بارگزاری در پایگاه دادههای علوم زمین از طریق درگاههای مشخص برای همه مخاطبان قابل استفاده و بهرهبرداری است و برگزاری چنین نشستهایی کمک میکند که بتوانیم جامعه مخاطب خود را بیشتر نسبت به مسائل علمی و فعالیتهای مختلف زمینشناسی آگاه کنیم.
علم کواترنری، شواهد گذشته و اتفاقات آینده را بررسی میکند
سحر ملکی، مسئول گروه کواترنری و تغییر اقلیم سازمان زمینشناسی و اکتشافاتمعدنی کشور نیز با اشاره به موضوع لس و گرد و غبار کواترنری، گفت: امروزه واژه تغییر اقلیم را زیاد میشنویم، در حالی که مساله تغییر آبوهوا واقعیتی است که از دورههای گذشته تا به امروز بهطور پیوسته زمین و هر آنچه در آن حیات داشته را متأثر ساخته و میسازد.
ملکی ادامه داد: این تغییرات گاهی در بازههای زمانی کوتاه و با روندی سریع و گاهی با روندی آرام و تدریجی رخ دادهاند و باید بدانیم در صورت ادامه این تغییرات چه اتفاقی خواهد افتاد و چه بلایی بر سر زمین ما میآید. از این رو بسیار مهم است که بتوانیم و بدانیم چطور راه مقابله با این تغییرات را پیدا کنیم و یا سرعت آن را کاهش دهیم تا بتوانیم چارهاندیشی مناسب در این خصوص داشته باشیم.
وی افزود: نگاهی به گذشته و بررسی عواقب این تغییرات و آثاری که از خود به جا میگذارند، میتواند به ما کمک کند تا عواقب این تغییرات را بر واحد سرزمینی خود بدانیم.
مسئول گروه کواترنری و تغییر اقلیم سازمان زمینشناسی و اکتشافاتمعدنی کشور با بیان اینکه این تفاوت وجود دارد که در حال حاضر جمعیتی بیشتر از گذشته داریم، تصریح کرد: تغییرات ناگهانی در آب و هوا، به طور متناوب آثار خود را به اشکال گوناگون فیزیکی، شیمیایی در رسوبات و یخچالها بر جا گذاشتهاند و کشف و بازسازی شواهد موجود در طبیعت، امکان شناسایی زمان، اندازه و سازوکار رخداد تغییرات ناگهانی در آب و هوا و محیط زیست گذشته زمین را ایجاد میکند.
به نقل از روابطعمومی سازمان زمینشناسی و اکتشافاتمعدنی کشور، ملکی یادآور شد: منابع و شواهد بسیاری برای بررسی آب و هوای گذشته وجود دارد که در این میان میتوان به مغزههای یخی، رسوبات اقیانوسی، رسوبات دریاچهای، حلقههای درختان، نهشتههای رسوبی خشکیها و … اشاره کرد.
به گفته وی، پروژه مقایسه مدلسازی اقلیمهای گذشته (PMIP) یک ابتکار قدیمی است که فعالیتهای مدلسازی و دادههای اقلیمهای گذشته را هماهنگ میکند تا به کشفهای ارزشمندی در مورد مکانیزمهای تغییرات اقلیمی کمک کند.
مسئول گروه کواترنری و تغییر اقلیم سازمان زمینشناسی و اکتشافاتمعدنی کشور، تصریح کرد: این پروژه نماینده و هماهنگکننده یک جامعه پژوهشی مستقر از محققان از کشورهای مختلف و رشتههای گوناگون است که مدلهای اقلیمی ساختاری متفاوت را در یک زمینه محیطی گذشتهنگر مقایسه میکنند.