گروه جامعه: مساله کمبود پزشک در کشور مربوط به امروز و دیروز نیست. از وقتی حوزه بهداشت و درمان از صدر اولویت‌های دولت‌ها خارج شد بحث کمبود پزشک هم به یکی از چالش‌های این حوزه تبدیل شده است. وقتی تورم پای ثابت زندگی افراد شد و به خاطر مشکلات اقتصادی و افزایش روزافزون هزینه‌های معاش کم‌کم قشر متوسط از بین رفت، مهاجرت پای ثابت زندگی افرادی شد که هنوز اندکی توانایی مالی برای بیرون کشیدن خود از این ورطه داشتند و بیشترین نرخ مهاجرت هم در این میان رسید به اعضای کادر درمان. در واقع اولین موج مهاجرت‌های جدی بعد از نخبگان و فارغ‌التحصیلان دانشگاه از کشور را پرستاران به راه انداختند و در اندک زمانی پزشکان هم به این جریان پیوستند.
به گزارش تجارت نیوز،بی‌توجهی به خواست‌های کادر درمان و پرداختن به موضوعات فرعی در حوزه بهداشت و درمان و تبدیل شدن این حوزه به میدانی برای دست بالا گرفتن دولت‌ها، باعث شده از موضوعات مهم‌تری مانند خواسته‌های پزشکان و پرستارانی که حداقل در دوران کرونا ثابت کردند برای هموطنان خود از جان مایه می‌گذارند غافل بمانند. در حالی که مسئولان وزارتخانه‌ها در دولت‌های دوازدهم و سیزدهم مشغول گرفتن کاپ قهرمانی کنترل کرونا و واردات واکسن بودند، بیمارستان‌های دولتی هر روز بیشتر از روز قبل پرسنل درمانی خود را به خاطر مهاجرت و ترک کار از دست می‌دادند.
کمبود پزشک، زنگ خطری که دیر شنیده شد
مسئولان دولت چهاردهم اما در همین ماه‌های اول شروع به کار خود زنگ خطر کمبود پزشک در کشور را شنیدند. این را می‌شود از اظهارات برخی مسئولان حوزه بهداشت و درمان و نمایندگان مجلس به‌وضوح دریافت. زنگ خطری که اگر بخواهیم واقع‌بینانه به ماجرا نگاه کنیم، کمی دیر صدایش به گوش مسئولان رسیده است.از ابتدای سال 1402 کمبود پزشک در بیمارستان‌های دولتی به‌وضوح قابل مشاهده بود؛ صف‌های طولانی بیمارانی که برای ویزیت از طرف پزشکان متخصص آمده بودند اما در نهایت با غیاب پزشک مربوطه مواجه می‌شدند و به ویزیت دکتر عمومی رضایت می‌دادند. هنوز هم این روند در بسیاری از بیمارستان‌های دولتی ادامه دارد.
کمبود پزشک و اعزام بیمار به خارج
اگر نگاهی گذرا به وضعیت درمانی کشور طی سال‌های پایانی دهه 60 تا اواسط دهه 70 بیندازیم، می‌بینیم یکی از چالش‌های حوزه بهداشت و درمان، نبود پزشکان متخصص در حوزه‌های خاص بوده به طوری که در برخی موارد مسئولان مجبور به اعزام بیماران به خارج از کشور می‌شدند. در مورد برخی از رزمندگان که در جبهه هم دچار مجروحیت‌های شدید شده بودند این اتفاق رخ می‌داد. اما از یک جایی به بعد با حضور پزشکان متخصص و فوق تخصص این سفرهای درمانی کمتر شدند تا جایی که دیگر افراد نیازی به این نوع سفرها احساس نمی‌کردند و چه‌بسا ایرانی‌های خارج از کشور نیز برای درمان بیماری‌های خود به پزشکان داخلی مراجعه می‌کردند.
اما طی روزهای گذشته جانشین وزیر بهداشت دولت چهاردهم دکتر علی جعفریان در گفت‌وگویی اعلام کرد: «اول انقلاب، پزشک خارجی داشتیم. الان از خارج برای درمان به ایران می‌آیند. ما زیرساخت خوبی برای علم و توانمندی ایجاد کردیم. تا سه سال پیش ما اعزام به خارج نداشتیم ولی الان داریم. احتمالاً تا هفت هشت سال دیگر، پزشکی در ایران نمی‌ماند و مجبوریم باز هم بیماران را به خارج اعزام کنیم.»
مشکلات معیشتی یکی از عوامل کمبود پزشک در کشور
ایرج خسرونیا، رئیس جامعه پزشکان متخصص داخلی ایران، دراین‌باره می‌گوید: «متاسفانه بحران کمبود پزشک متخصص در کشور تقریباً از سه سال پیش خیلی جدی‌تر شده است و ما پزشکان عمومی زیادی داریم اما همین پزشکان وقتی تخصص می‌گیرند به اولین چیزی که فکر می‌کنند رفتن است.»
او می‌افزاید: «دلیل این مهاجرت‌ها و رفتن‌ها بیش از همه مشکلات معیشتی و اقتصادی است. در حال حاضر وضعیت به گونه‌ای رقم خورده که حتی تامین معاش برای پزشکان هم سخت شده است. خیلی از مردم به‌اشتباه فکر می‌کنند پزشکان درآمد بالایی دارند اما هیچ‌کس به این فکر نمی‌کند که تامین هزینه‌های یک مطب برای پزشک در شرایط کنونی که همه هزینه‌ها رو به افزایش است چقدر به پزشکان فشار مالی و روانی وارد می‌کند.»
رئیس جامعه پزشکان متخصص داخلی ایران ادامه می‌دهد: «شاید هنوز برای تعداد اندکی از پزشکان که تخصص خاص دارند مثل جراح قلب یا مغز و اعصاب و متخصص بیهوشی شرایط سخت نشده باشد اما بسیاری از پزشکان که در رشته‌های دیگر فعالیت می‌کنند به خصوص اگر سابقه کمتری داشته باشند در تنگنای مالی هستند.»
این متخصص توضیح می‌دهد: «برای این دسته پزشکان دو راه بیشتر وجود ندارد: یا کلاً قید پزشکی را می‌زنند و به شغل دیگری روی می‌آورند تا بتوانند با آن حداقل هزینه‌های زندگی خود و خانواده‌شان را تامین کنند یا اگر شرایط برایشان مناسب باشد مهاجرت می‌کنند.»
تاثیر بلندمدت کمبود پزشک در کشور بر حوزه سلامت
ایرج خسرونیا در پاسخ به این سوال که در بلندمدت این کمبود پزشک متخصص در کشور چه تاثیراتی می‌تواند بر حوزه سلامت بگذارد می‌گوید: «این مساله هم دو گزینه را مقابل ما می‌گذارد، یکی وارد کردن پزشک از کشورهایی مانند هند و پاکستان که البته با شرایط کنونی بعید به نظر می‌رسد چون آنها دیگر مانند دهه 60 حاضر نیستند با هزینه کم در کشور ما کار طبابت انجام بدهند؛ آنها الان به دلار حقوق می‌گیرند و دریافتی‌شان از پزشکان داخلی ما در کشور خودشان هم بیشتر است. یا اینکه باز هم باید هرساله دولت هزینه هنگفتی برای اعزام بیماران به خارج از کشور پرداخت کند.»
او اضافه می‌کند: «هر دو این گزینه‌ها هزینه‌ای که بر دوش دولت می‌گذارند بسیار بیشتر از هزینه‌ای است که دولت الان می‌تواند با اختصاص آن به حوزه سلامت وضعیت بحرانی این حوزه را بهبود بخشد و شرایط را به گونه‌ای رقم بزند که هم پزشکان و هم پرستاران انگیزه ماندن در کشور و خدمت به هموطنان خود را داشته باشند.»
رئیس جامعه پزشکان متخصص داخلی ایران در پایان می‌گوید: «به هر حال این وضعیت نتیجه سیاست‌گذاری غلط دولت‌ها در حوزه بهداشت و درمان بوده است. وقتی این حوزه با تمام اهمیتی که دارد در اولویت قرار نمی‌گیرد و خواست اعضای آن نادیده گرفته می‌شود، نتیجه همین چیزی است که ما امروز شاهد هستیم و متاسفانه ممکن است در مدت‌زمان کوتاهی وضعیت از این هم بدتر شود.»
